Intussen is de franchisering bij Delhaize al drie maanden bezig en werden 33 winkels verzelfstandigd. De directie mocht dan wel beweren dat de gevolgen voor de werknemers beperkt zouden blijven, op het terrein ziet de werkelijkheid er een stuk somberder uit. Sinds de franchisering eenzijdig werd aangekondigd op 7 maart van vorig jaar, wilde de directie van Delhaize van geen wijken weten: ze legde de bekommernissen van de vakbonden naast zich neer en negeerde het welzijn van de werknemers. De belofte om cao 32 bis na te leven en bepaalde sociale basisvoordelen te behouden werd in de wind geslagen, waardoor de pas gefranchiseerde bedienden slechtere arbeidsvoorwaarden en een grotere druk te verwerken krijgen.
In dit artikel lees je hoe erg het in bepaalde gefranchiseerde winkels met de arbeidsvoorwaarden gesteld is.
Wettelijke tekortkomingen
In veel winkels is sprake van vertragingen en fouten bij de uitbetaling van de lonen, waardoor werknemers na twee maanden nog altijd geen loonfiche hebben ontvangen. Dit is wat iemand die bij Delhaize werkt[1] ons vertelt: “Sinds november vorig jaar is onze winkel gefranchiseerd. Sindsdien hebben we nog altijd onze loonfiches of prestatiebladen niet ontvangen. De laatste keer dat mijn loon werd betaald, heb ik ongeveer € 200 minder gekregen. Ik weet niet waarom en zonder sociale documenten kan ik dat natuurlijk onmogelijk controleren. Al van in het begin vertelden mijn collega's mij dat ook zij niet de juiste bedragen ontvingen... Dus heb ik de nieuwe directie aangesproken over die betalingen, ik heb vragen gesteld, ik wilde weten wanneer ik mijn loonfiche zou krijgen. Als reactie hebben ze me afgeblaft en uit de winkel gezet, als een stuk vuil, voor de ogen van mijn collega's. De sfeer werd grimmig. Mijn baas zei tegen me: ‘Nu heb ik het hier voor het zeggen. Wen er maar beter aan. Ik wil je niet meer in mijn winkel zien, je hoeft niet meer terug te komen.’ Ik heb dan een brief vol laster ontvangen en werd voor een dag geschorst. Allemaal omdat ik uitleg heb durven vragen.”
Dit komt jammer genoeg nog bovenop andere vaststellingen: studenten die zonder contract werken, werknemers die niet aangegeven worden en persoonlijke beschermingsmiddelen die ontbreken. Toezeggingen op het vlak van medische beperkingen, tijdskrediet, ziektetoeslagen en andere sociale voordelen worden niet nagekomen, waardoor werknemers voortdurend in onzekerheid verkeren.
Voordelen die in rook opgaan
De werknemers hadden recht op voordelen zoals maaltijdcheques of een hospitalisatieverzekering. En dat is nog niet alles... Iemand die bij Delhaize werkt vertelt: “We zijn onze consumptiecheque van € 100 in 2023 kwijt en krijgen de 10% personeelskorting niet meer. Dat lijkt misschien niet veel, maar voor velen is dat een broodnodig extraatje in de portemonnee.”
Ook andere beloftes legt Delhaize naast zich neer: “Delhaize heeft ons beloftes gedaan, maar ze komt die niet na. De directie geeft geen moer meer om ons. Toen ze de franchisering hebben opgedrongen, verzekerden ze ons dat mensen in een landingsbaan niets zouden verliezen en dat ze nog altijd een toeslag (€ 300 per maand) zouden krijgen. Het is op dit moment helemaal niet duidelijk wie deze toeslag gaat betalen. Het sociaal fonds? De overnemer? Delhaize? Als ik de hoofdzetel probeer te contacteren om antwoorden te krijgen voor mijn collega's die niet weten wat te doen, krijg ik te horen dat we geen medewerkers meer zijn en dat ze ons niet kunnen helpen. We worden in de steek gelaten...”
Impact op het privéleven van werknemers
Het is geweten dat veel werknemers hun privéleven al jaren georganiseerd hebben in functie van de openingsuren van het bedrijf. Maar sinds de nieuwe bazen er zijn, werd aan die uren gemorreld. Iemand die bij Delhaize werkt legt uit: “Ze hadden ons gezegd dat alles zou blijven zoals het was, maar dat klopt niet. Ze veranderen onze openingstijden, onze uurroosters, onze taakinhoud en zelfs het arbeidsreglement. Dit heeft een enorme impact op ons privéleven. Maar dat kan de nieuwe bazen allemaal niets schelen...”
Onderdrukking van vakbonden
Naast de problemen met arbeidsvoorwaarden worden vakbondsafgevaardigden ook onder druk gezet en aangevallen wanneer ze vragen stellen. Iemand verduidelijkt: “De nieuwe directeur had meteen een pik op mij. Hij stond de hele tijd achter me, hield me in het oog en liet me voelen dat hij me zou proberen te pakken. Hij zette me onder druk om op zondag te werken en mijn uren op vrijdag te veranderen, wat ik weigerde. De zaken werden nog erger toen ik naar de HR-directeur ben gegaan om te zeggen dat ik het niet eens was met mijn uurrooster. Ik bleef uiterst kalm terwijl ze me in de gang uitschold in het bijzijn van mijn collega's. Ik wilde alleen mijn rechten verdedigen en dit meedelen. Ze gingen zelfs zover dat ze drie politiecombi's naar mijn werkplek hebben gestuurd en zeiden dat ik hen bedreigd had, wat absoluut niet waar is. Mijn collega's, die alles gezien hadden, waren geschokt en in tranen. Dit is zo gewelddadig. Het zijn cowboypraktijken. Ik heb dit erg slecht opgenomen.”
De verhalen zijn verontrustend en Delhaize moet absoluut zijn verantwoordelijkheid nemen tegenover de werknemers.
De BBTK blijft strijden om de rechten van de werknemers te doen naleven, stelt de onaanvaardbare praktijken aan de kaak en roept de politieke verantwoordelijken op om in te grijpen, onder meer via de diensten van de arbeidsinspectie. Franchisering mag niet de norm worden in de handelssector en het is van cruciaal belang om erop toe te zien dat de werkgevers de sociale wetgeving respecteren. Delhaize moet de enige aflevering blijven in de asociale soap van de retailsector.