Voor de meeste Belgen op pensioenleeftijd is en blijft het wettelijk pensioen de enige bron van inkomsten. Dit is gebaseerd op de solidariteit tussen de generaties: de actieven van vandaag betalen voor de gepensioneerden van vandaag.

Wat is het wettelijk pensioen?

De pensioenen worden berekend op basis van een begrensd loon. Wanneer je de pensioenleeftijd bereikt, zal je een percentage van je loon ontvangen. Dit bedrag varieert naargelang van je gezinssituatie.

Op te merken valt dat het pensioenstelsel in België op drie pijlers berust: het wettelijk pensioen, het aanvullend pensioen (van de onderneming) en het individueel pensioensparen. De twee laatste zijn privésystemen en functioneren volgens het principe van een spaarrekening. Ieder spaart voor zich (als men de middelen heeft) en niet voor de anderen.

Wanneer kan ik met pensioen?

Momenteel is de wettelijke pensioenleeftijd 65 jaar. De regering-Michel heeft evenwel besloten om de pensioenleeftijd vast te leggen op 66 jaar in 2025 en op 67 jaar in 2030.

Je kan ook vervroegd met pensioen gaan. De regering-Michel I heeft de minimumleeftijd en de loopbaanvoorwaarde om vervroegd met pensioen te gaan ook verhoogd:

Hoe wordt mijn pensioen berekend?

Hoe wordt mijn pensioen berekend?

Het bedrag van het wettelijk pensioen wordt berekend op basis van drie elementen:

• het totale brutoloon;
• de gezinssituatie: het rustpensioen wordt berekend aan het gezinsbedrag (75% van het loon) of aan het bedrag voor een alleenstaande (60% van het loon);
• de loopbaan.

Normaal gezien is een volledige loopbaan 45 jaar (= 14.040 dagen). Dat noemen we het principe van de ‘eenheid van loopbaan’. Als je loopbaan toch langer was omdat je bijvoorbeeld op heel jonge leeftijd begon te werken, werd rekening gehouden met je 45 beste jaren om je pensioen te berekenen. De regering-Michel I heeft echter besloten dit principe af te schaffen voor de effectieve prestaties vanaf 2019. Wie méér dan 14.040 dagen telt, kan zijn pensioenbedrag nog optrekken. Deze maatregel is echter zeer onrechtvaardig voor wie op heel jonge leeftijd is beginnen werken of wie een zwaar beroep heeft uitgeoefend (industrie, gezondheidszorg, …). Veel van die werknemers zijn op het einde van hun 45-jarige loopbaan vaak werkloos of zijn met SWT gegaan. Hun pensioen wordt vanaf nu berekend op de eerste 45 jaren van hun loopbaan, dus de jaren met de laagste lonen, in plaats van op de 45 meest gunstige jaren zoals voorheen.

Welke periodes worden in het kader van het pensioen gelijkgesteld?

Tijdens je loopbaan kan je ziek worden, een arbeidsongeval hebben, ontslagen worden, werkloos zijn of met SWT gaan. Deze niet-gewerkte periodes worden bij de berekening van het pensioen beschouwd alsof ze gepresteerd zijn. De regering-Michel I heeft besloten om bepaalde niet-gewerkte periodes minder te laten meetellen voor het pensioen. Het pensioenbedrag voor deze periodes wordt voortaan berekend op basis van een fictief loon (minimumrecht = € 25.833,78 per jaar op 1 januari 2020 = € 2.152/maand) en niet op basis van je laatst ontvangen loon.

Onvrijwillige werkloosheid

• eerste periode: laatst ontvangen loon;
• tweede periode vanaf 1 januari 2017: minimumrecht (behoudens uitzonderingen);
• derde periode vanaf 1 januari 2012: minimumrecht (behoudens uitzonderingen).

Stelsels van werkloosheid met bedrijfstoeslag (SWT)

De berekening van het pensioenbedrag gebeurt op basis van het minimumrecht.

Uitzonderingen: je pensioenbedrag op basis van je laatst ontvangen loon als je:

• je op 31/12/2016 al in het brugpensioen- of SWT-stelsel bevond;
• vóór 20/10/2016 werd ontslagen om onder het brugpensioen- of SWT-stelsel te vallen;
• je in het SWT-stelsel bevindt voor:
  • zware beroepen;
  • nachtarbeid;
  • bouwbedrijf met attest ongeschiktheid;
  • bedrijven in moeilijkheden of herstructurering;
  • mindervaliden of personen met ernstig lichamelijke problemen.

Tijdskrediet, landingsbanen, thematische verloven

Gelijkstelling alsof je voltijds had gewerkt:

• tijdskrediet met motief;
• landingsbanen vóór de leeftijd van 60 jaar ingeval van herstructurering, zware beroepen, medische ongeschiktheid bouw;
• landingsbanen vanaf de leeftijd van 60 jaar beperkt tot één jaar voltijds equivalent (312 dagen) en twee jaar halftijds en vijf jaar 1/5de tijds;
• thematische verloven.

Gelijkstelling op basis van het minimumrecht:

• landingsbanen vóór de leeftijd van 60 jaar wegens een lange loopbaan (35 jaar);
• landingsbanen vanaf de leeftijd van 60 jaar na één jaar voltijds equivalent.

Mag ik blijven werken als gepensioneerde?

Ja, je mag als gepensioneerde werken zonder loongrenzen en dit vanaf 1 januari van het jaar waarop je de leeftijd van 65 jaar bereikt. Dit geldt ook als je 45 jaar loopbaan telt.

Als je geen 65 jaar bent of geen 45 jaar loopbaan telt, mag je werken maar moet je bepaalde loongrenzen naleven. Als je die overschrijdt, is de sanctie strikt in verhouding tot de overschrijding van de toegestane grenzen.

Bovendien wordt het recht op uitkeringen voor arbeidsongeschiktheid gedurende hoogstens zes maanden toegekend aan de personen die na hun 65 jaar blijven werken.

Wordt mijn pensioen ook geïndexeerd?

De indexering van het pensioenbedrag gebeurt over het algemeen jaarlijks in januari. Raadpleeg gerust de pagina van de Federale Pensioendienst als je meer info wenst.

De pensioenhervorming zal ongetwijfeld gevolgen hebben. Raadpleeg deze pagina van de Federale Pensioendienst als je meer wil weten of raadpleeg je afdeling.