Tijdskrediet is een individueel recht om je loopbaan te onderbreken of je prestaties gedurende je loopbaan te verminderen. Dit recht garandeert je dat je achteraf terug aan het werk kan in je oorspronkelijke werkregeling. Daarnaast krijg je een vergoeding om het loonverlies te compenseren.
Tijdskrediet bestaat al sinds 2001. Opeenvolgende regeringen lieten de laatste jaren echter niet na om het tijdskrediet vanuit hun “besparingslogica” behoorlijk te ondergraven. Jarenlang besparen betekende strengere toegangsvoorwaarden, in een aantal gevallen een behoorlijke inperking van het recht op uitkeringen en gevolgen voor de sociale-zekerheidsrechten.
Wie heeft recht op tijdskrediet?
In principe heeft elke werknemer met een arbeidsovereenkomst recht op tijdskrediet. Ook de personen die zonder arbeidsovereenkomst tegen vergoeding arbeidsprestaties leveren onder het gezag van een andere persoon, zijn betrokken, behalve de leercontracten.
Welke regels gelden voor tijdskrediet?
Wanneer je je recht op tijdskrediet opneemt, ontvang je voor de periode waarin je geen prestaties levert of je prestaties vermindert geen loon van de werkgever. Als compensatie voor het loonverlies krijg je een maandelijkse forfaitaire onderbrekingsuitkering. Deze uitkering is beperkt in de tijd en wordt uitbetaald door de RVA. Er bestaan twee types van tijdskrediet:
Tijdskrediet met motief
Je vraagt tijdskrediet aan omwille van bepaalde redenen die te maken hebben met zorgverlening, opleiding of een ziek kind. De duur van je recht op tijdskrediet recht zal verschillen naargelang van de motivering voor het tijdskrediet:
- 36 maanden voor het volgen van een opleiding
- 51 maanden voor zorgtaken (48 maanden met uitkering voor tijdskrediet ‘zorg verlenen aan een kind’.
Deze 51 en 36 maanden mogen niet bij elkaar opgeteld worden. Wanneer je bijvoorbeeld 36 maanden hebt opgenomen voor opleiding, dan resten je nog 15 maanden die je kan opnemen voor zorgmotieven.
Bij voltijds of halftijds tijdskrediet moet een sector-cao of bedrijfs-cao dit recht voorzien. 1/5de tijdskrediet met motief is daarentegen automatisch.
Je moet ook voldoen aan anciënniteitsvoorwaarden.
Contacteer gerust je syndicaal afgevaardigde om te weten of je voldoet aan alle vereiste voorwaarden om tijdskrediet met motief te kunnen nemen.
Tijdskrediet voor oudere werknemers
Voor oudere werknemers bestaat er een specifieke vorm van tijdskrediet, de zogenaamde “landingsbaan”. Landingsbanen zijn mogelijk vanaf verschillende leeftijden. Maar opgelet, je zal afhankelijk van die leeftijd niet altijd recht hebben op een uitkering. Er moet namelijk een onderscheid worden gemaakt tussen het recht op tijdskrediet en het recht op tijdskredietuitkeringen.
Om recht te hebben op een tijdskredietuitkering moet je 60 jaar zijn en een loopbaan van 25 jaar kunnen bewijzen.
Er bestaan wel afwijkingen die je toelaten een tijdskredietuitkering te ontvangen vóór de leeftijd van 60 jaar.
De afwijkende leeftijd kan enkel in bepaalde gevallen worden toegepast:
- bedrijf in herstructurering of in moeilijkheden;
- lange loopbaan van 35 jaar;
- zwaar beroep, nachtarbeid of definitieve arbeidsongeschiktheid in de bouwsector.
Voor de periode 2021-2023 (30 juni 2023) is de afwijkende leeftijd:
- 55 jaar als je je arbeidsprestaties met 1/5de of halftijds vermindert
Daartoe is vereist:
- een nationale cao: cao nr. 156 is gesloten voor de periode 2021-2022 en cao nr. 157 is gesloten voor de periode van 1 januari 2023 tot en met 30 juni 2023;
- een sector-cao gesloten in toepassing van cao nr. 156 en 157 voor de lange loopbanen, zware of nachtberoepen en definitieve arbeidsongeschiktheid in de bouwsector;
- een bedrijfs-cao gesloten in het kader van een bedrijf erkend als bedrijf in herstructurering of in moeilijkheden die verwijst naar cao’s 156 en 157.
Wat is het effect van tijdskrediet op mijn pensioen?
Er kan enkel sprake zijn van gelijkstelling voor het pensioen als je een uitkering hebt ontvangen.
De gelijkstelling zal als volgt gebeuren:
- voor tijdskrediet met motief: volledig gelijkgesteld ongeacht het erkende motief;
- voor landingsbanen wordt het bedrag van je pensioen berekend voor de eerste 312 dagen tijdskrediet (dat wil zeggen 5 jaar voor een 4/5de baan of 2 jaar voor een halftijdse baan) te rekenen vanaf de leeftijd van 60 jaar op basis van het laatste loon. De andere dagen eindeloopbaantijdskrediet worden berekend op basis van het minimumrecht per loopbaanjaar (bedrag 2022: € 30.269,27); het bedrag van je pensioen wordt berekend op basis van je laatste loon als je in een bedrijf werkt dat erkend is als in moeilijkheden of in herstructurering, als je ’s nachts werkt en als je een zwaar beroep uitoefent of een zwaar beroep dat opgenomen is in de lijst van knelpuntberoepen (zie afwijkende stelsels);
- voor tijdskrediet “lange loopbaan” (35 jaar) wordt het bedrag van je pensioen berekend op basis van het minimumrecht per loopbaanjaar (bedrag 2022: € 30.269,27).
Een voorbeeld:
Je zit in halftijds tijdskrediet vanaf je 60ste. Je krijgt 2 jaar volledige pensioenberekening op je vroeger voltijds loon. Voor de andere jaren wordt je pensioen slechts berekend op je halftijds loon plus de helft van het minimumrecht.
Zijn er grenzen aan het gebruik van tijdskrediet?
Ja, er bestaan een aantal regels en uitzonderingen op het vlak van tijdskrediet. Stelt je werkgever 10 werknemers of minder tewerk, dan moet hij zijn akkoord geven.
In bedrijven met meer dan 10 werknemers is tijdskrediet een recht. De toegang tot tijdskrediet is echter beperkt tot een maximum aantal gelijktijdige afwezigheden.
Volgens de algemene regel is het recht op tijdskrediet beperkt tot 5% van het personeel van het bedrijf.
- Deze grens kan eventueel worden aangepast via een sector- of bedrijfs-cao of via het arbeidsreglement. Voor de berekening van de drempel wordt evenwel geen rekening gehouden met de werknemers van 55 jaar en ouder die hun prestaties met 1/5de verminderen, tenzij ze een sleutelfunctie hebben;
- omwille van zwaarwichtige interne of externe redenen kan de werkgever beslissen om het recht op tijdskrediet met 6 maanden uit te stellen;
- je moet een bepaalde periode in het bedrijf gewerkt hebben (de duur hangt af van het soort tijdskrediet);
- in bepaalde gevallen kan het recht op tijdskrediet tijdelijk gewijzigd of geschorst worden;
- als een cao dat voorziet, kunnen bepaalde personeelscategorieën voor de toepassing van het tijdskrediet uitgesloten worden.
Ben ik beschermd tegen ontslag als ik tijdskrediet aanvraag?
Je kan niet worden ontslagen, behalve om dringende redenen of een reden die vreemd is aan het tijdskrediet, vanaf het moment dat je de schriftelijke aanvraag hebt verstuurd en tot 3 maanden na het einde van het tijdskrediet. Bij een onrechtmatig ontslag dat niet voldoet aan bovenstaande voorwaarden moet je werkgever je een forfaitaire schadevergoeding betalen gelijk aan 6 maanden loon. Dit geldt ook voor wie onder de oude tijdskredietregeling valt.
Wat met het jaarlijks verlof en de eindejaarspremie?
Tijdens de onderbrekingsperiode wordt het verlof waarop je recht hebt (en de eindejaarspremie) berekend naar rato van je effectieve prestaties. Als je bijvoorbeeld je activiteit vermindert naar een halftijdse baan, heb je recht op jaarlijkse vakantie net als een halftijdse werknemer. Je rechten op pensioen, werkloosheid, enz. blijven wel gewaarborgd.
Mijn collega heeft besloten tijdskrediet te nemen: wordt hij vervangen of betekent dit een grotere werklast voor mij?
De werkgever is wettelijk gezien niet verplicht de werknemer in tijdskrediet te vervangen. In de bedrijven zijn de vakbonden niettemin bijzonder waakzaam dat het tijdskrediet de werkdruk voor de andere werknemers niet verhoogt.
Wil je alle regels omtrent tijdskrediet kennen, download dan de Memo Tijdskrediet op www.bbtk.org of neem contact op met je gewestelijke afdeling.
Heb ik het recht om thematisch verlof bovenop tijdskrediet te nemen?
Je hebt in bepaalde omstandigheden ook het recht om thematisch verlof te nemen, bovenop het tijdskrediet. De periodes van thematisch verlof worden nooit afgetrokken van de maximale duur van tijdskrediet met motief. Samengevat:
Ouderschapsverlof
Je kan ouderschapsverlof nemen om je kind jonger dan 12 jaar op te voeden (21 jaar in het geval van een kind dat voor 66% gehandicapt is).
Je hebt het recht om 4 maanden voltijds ouderschapsverlof te nemen, 8 maanden halftijds of 20 maanden voor een onderbreking van 1/5de van een voltijdse baan.
In 2019 voegde de regering-Michel I nog een vierde optie toe, namelijk ouderschapsverlof voor 1/10de van een voltijdse werkweek over een periode van 40 maanden. Dit stemt overeen met een halve dag per week of een volledige dag om de twee weken. De RVA-uitkering zal pro rata worden aangepast. Voor deze optie is het akkoord van de werkgever wel vereist.
Voltijds ouderschapsverlof moet per maand of een veelvoud hiervan worden genomen maar kan ook in weken worden opgesplitst met het akkoord van je werkgever.
Halftijds ouderschapsverlof moet worden genomen gedurende een periode van 2 maanden of een veelvoud daarvan. Als je werkgever akkoord gaat, kan het halftijds ouderschapsverlof in maanden worden opgesplitst. Tot slot moet 1/5de ouderschapsverlof worden opgenomen in periodes van 5 maanden of een veelvoud daarvan.
Het recht op ouderschapsverlof wordt toegekend indien je in de loop van de 15 maanden die aan de aanvraag bij de werkgever voorafgaan gedurende 12 maanden (niet noodzakelijk opeenvolgend) door een arbeidsovereenkomst met je werkgever verbonden was.
Je ontvangt een onderbrekingsuitkering van de RVA. Voor de 4de maand ouderschapsverlof (7de en 8ste maand bij halftijds ouderschapsverlof en van de 16de tot de 20ste maand ingeval van 1/5de ouderschapsverlof) zullen onderbrekingsuitkeringen worden uitbetaald als je kind geboren is of geadopteerd werd vanaf 8 maart 2012.
Bijstand aan een ernstig ziek gezinslid/familielid
Dit is een recht als je een attest kan voorleggen van een behandelende arts waaruit blijkt dat een familielid ernstig ziek is en zorg nodig heeft.
Wie wordt beschouwd als familielid?
- bloedverwanten tot de tweede graad (ouders, kinderen, grootouders, kleinkinderen, broers of zussen);
- aanverwanten tot de eerste graad (ouders en kinderen van de wettelijk samenwonende partner).
- Gezinsleden zijn personen die met jou samenwonen, d.w.z. alle personen die met jou onder hetzelfde dak wonen, ongeacht de band tussen jullie.
Het recht op medische bijstand wordt ook toegekend voor ernstig zieke ouders en kinderen van de wettelijk samenwonende partner.
In geval van volledige schorsing en per ernstig zieke patiënt mag je je prestaties volledig onderbreken per periode van minimum 1 tot maximum 3 maanden. De periodes van volledige onderbreking verkregen in het kader van medische bijstand kunnen al dan niet opeenvolgend verlengd worden tot maximum 12 maanden . Je kan voltijds verlof voor medische bijstand nemen, mits akkoord van de werkgever, voor kortere periodes dan de minimumduur van 1 maand. Je kunt dit inkorten tot 1 week, 2 weken of 3 weken.
Bij een gedeeltelijke onderbreking kan je je prestaties verminderen met 1/5de of tot een halftijdse betrekking per periode van minimum 1 maand tot maximum 3 maanden per ernstig zieke patiënt De periodes van 1/5de of halftijdse onderbreking verkregen in het kader van medische bijstand kunnen al dan niet opeenvolgend worden verlengd tot maximum 24 maanden.
Voor de eenoudergezinnen wiens kind van maximum 16 jaar ernstig ziek is, kunnen de periodes van onderbreking verdubbeld worden (24 voltijdse maanden en 48 deeltijdse maanden).
Het is ook mogelijk verlof voor medische bijstand te nemen voor een minderjarig kind dat gehospitaliseerd is. Je kan je prestaties gedurende 1 week (verlengbaar met een bijkomende week) schorsen om een minderjarig kind, tijdens of net na zijn hospitalisatie omwille van een zware ziekte, bij te staan of te verzorgen.
Palliatieve zorg
Dit is een recht als je een attest van de behandelende arts kan voorleggen waaruit blijkt dat iemand (niet noodzakelijk familie) die ongeneeslijk ziek en terminaal is, stervensbegeleiding nodig heeft. Je kan dit verlof voltijds, halftijds of door middel van een 1/5de loopbaanvermindering gedurende 1 maand opnemen. Deze periode kan je 2 keer met 1 maand verlengen.
Je behoudt je sociale rechten volledig. Dit wil zeggen dat je pensioen, je werkloosheids- of ziekte-uitkering berekend worden op je voltijds loon (behalve de 4de maand van het voltijds ouderschapsverlof, de 7de en 8ste maand bij halftijds ouderschapsverlof en van de 16de tot de 20ste maand bij 1/5de ouderschapsverlof indien er geen verbrekingsvergoeding wordt betaald).
Je vakantiedagen, je vakantiegeld en eindejaarspremie worden daarentegen wel berekend volgens je nieuw uurrooster en je deeltijds loon.
Recht op loopbaanonderbreking voor erkende mantelzorgers
Een werknemer die erkend mantelzorger is van een zorgbehoevende persoon heeft recht op een verlof voor mantelzorg onder de vorm van een volledige schorsing van de uitvoering van zijn arbeidsovereenkomst of van een vermindering van zijn arbeidsprestaties (1/5de of halftijds).
Om erkend te worden als mantelzorger moet je onder meer een erkenningsaanvraag door middel van een verklaring op erewoord indienen bij je ziekenfonds, dat hierover een beslissing zal nemen.
Je kan slechts 3 maanden voltijds verlof voor mantelzorg of 6 maanden halftijds of 1/5de tijds per persoon opnemen.
Je moet de aanvraag hiervoor minstens 7 dagen op voorhand doen, tenzij je een andere termijn met je werkgever overeenkomt.