Delhaize: open brief aan Alexander De Croo

Brussel, 17 maart 2023

Geachte heer Eerste Minister, 

Afgelopen zondag was u te zien op de zender RTL-TVI en antwoordde u op de vraag welk cijfer op 10 u zou geven aan de handelwijze van Delhaize: “7/10”.

Aan de universiteit is 7/10 een onderscheiding. Een cijfer dat een bepaalde waardering uitdrukt, dus voor een resultaat dat buitengewoon is.

U voegde er nog aan toe: “Als Delhaize garanties geeft voor het personeel, wat uiteraard nog af te wachten valt, maar ik ken wel enkele sympathieke zelfstandigen, dan geef ik een score van 7/10”.

We willen hierbij graag op enkele feiten wijzen: Delhaize is een winstgevende groep in België en op groepsniveau. De dividenden die aan de aandeelhouders uitgekeerd worden, gaan al vele jaren in stijgende lijn. Het loon van CEO Franz Muller werd onlangs weer aanzienlijk verhoogd: € 800.000 méér tussen 2021 en 2022 tot een bedrag van € 6,5 miljoen.

Meneer de Eerste Minister, met alle respect, het gaat er niet om of de zelfstandige franchisenemer sympathiek is of niet. Wat wel van tel is, is dat een multinational als Delhaize een loopje neemt met de Belgische wetgeving en dat dit de handelssector in België en het sociaal overleg dat daarmee samenhangt, ingrijpend zal veranderen. Hun plan zal de arbeids- en loonvoorwaarden van alle werknemers van de handel naar beneden trekken met als enige doel nóg meer winst te maken.

De wet-Renault wordt niet gerespecteerd terwijl nu al 247 ontslagen aangekondigd zijn op de hoofdzetel. Het is algemeen geweten dat een franchisenemer nooit de directeurs of adjunct-directeurs zal overnemen. Hetzelfde geldt voor de slagers omdat de slagerijen bij de zelfstandigen worden uitgebaat door stands die niet van binnen de winkel komen (andere zelfstandigen zonder band met Delhaize). Als u al deze mensen optelt, zitten we al ruimschoots boven het benodigde aantal voor de procedure van collectief ontslag. Maar Delhaize blijft zeggen dat er geen collectieve ontslagen zullen vallen en, meer nog, dat de tewerkstelling in de winkels gewaarborgd is!

Als u even de tijd wilt nemen om wat meer informatie in te winnen, zult u zelf vaststellen dat een zelfstandige nooit meer dan 50 werknemers heeft, vaak is het veel minder en met veel studenten. Vijftig is de drempel voor een vakbondsvertegenwoordiging. In de over te nemen winkels werken meestal een stuk meer dan 70 mensen, het zijn grote supermarkten in vergelijking met gefranchiseerden.

Een snelle berekening zal u laten inzien hoeveel banen ook daar op termijn zeker verloren zullen gaan. Die ontslagen zullen de krantenkoppen niet halen, ze zullen onopgemerkt blijven en opgaan in de massa van tewerkstellings- en werkloosheidsstatistieken. 

Ja, bij de overgang naar de franchisenemer wordt ook het contract van de werknemer overgedragen, maar de dag erna al komen er contractbijlagen, worden cao’s opgezegd en zijn ontslagen mogelijk. Ontslagen die door Delhaize gesubsidieerd worden via commerciële steun aan de franchisenemers voor de overname. Dit zijn mooie kunstgrepen om zowel cao 32bis als de wet-Renault te omzeilen en de werknemers te verhinderen zich collectief te organiseren. Uw regering heeft het altijd maar over de verhoging van de werkzaamheidsgraad, maar hier draagt uw oorverdovende stilte bij aan mechanismen voor sociale dumping en banenverlies.

En dan is er nog de verandering van arbeidsvoorwaarden: 25% minder, dat is bijna een “detail” in vergelijking met de ontslagen die zullen vallen. We zullen ons niet laten vangen en zeggen dat 25% van uw loon niet hetzelfde resultaat geeft als bij het loon van een werknemer van Delhaize... maar het is wel de realiteit: de werknemers hebben al bescheiden lonen, vaak met deeltijdse contracten, vaak alleenstaande vrouwen met kinderen, met leningen voor een huis of een auto... 25% minder is gewoon onhoudbaar om hetzelfde werk te blijven doen. En dan is er nog het zondagswerk... Zogezegd op vrijwillige basis... Als er geen vrijwilligers zijn, komen er studenten of flexi-jobbers op zondag werken. Natuurlijk, studenten zijn goedkoper... Maar zo gaat ook omzet verschuiven van weekdagen naar zondagen, dus zal er minder personeel nodig zijn tijdens de week... Ziet u al voor zich hoeveel druk er op het personeel zal worden gelegd, of moeten we het u nog eens uitleggen? Trouwens, voor sommige kleine zelfstandigen die momenteel hun omzet op zondag halen, zal de komst van grote winkels die op zondag opengaan fataal zijn. En vergeet niet: zowat 25% à 30% van hen heeft het nu al moeilijk. 

Twee dagen geleden werd op interprofessioneel niveau een ontwerpakkoord gesloten... Witte rook tegen een donkere hemel. Bij Delhaize gelooft de directie niet meer in het Belgische overlegmodel. Geen onderhandelingen, het sociaal passief wordt afgewenteld op de zelfstandigen, ontslagen worden gesubsidieerd via commerciële steun aan de franchisenemers. Delhaize legt dit trouwens duidelijk uit in de kranten. De toekomstige winkels worden zo georganiseerd dat elke vakbondsvertegenwoordiging en dus elke collectieve onderhandeling vermeden wordt. Het wordt de werknemer alleen tegenover zijn werkgever. En een heksenjacht op de afgevaardigden...

Misschien zal het bij sommige franchisenemers geen “pure horror” zijn – een beschrijving die in de media al te vaak gehanteerd wordt – maar de werknemer zal wel alleen tegenover zijn werkgever komen te staan. Op die manier wil men het maatschappijmodel veranderen en het collectief doorbreken. 

Heel onlangs nog konden we in de media, via een wetsontwerp van uw zusterpartij, lezen dat sommigen de stakingsacties en -piketten willen breken in naam van het recht op werken. 

Sommigen beginnen populisme als handelsmerk aan te nemen...

Wij willen de tewerkstelling behouden, wij willen kwaliteitsvolle banen behouden. We staan tegenover een mastodont die de wetten ter bescherming van de werknemers vrolijk aan zijn laars lapt. Onze stakingsacties zijn terecht, ze gaan uit van de werknemers. Het is de directie die het spel hard speelt, ook al komt het in beleefde bewoordingen en draagt het een witte boord!

Om al deze redenen, meneer de Eerste Minister, en omdat u bij de uitoefening van uw functie alle Belgische burgers moet vertegenwoordigen, vragen wij u om Delhaize een 0/10 te geven. Met uw uitspraken van afgelopen zondag banaliseert u eigenlijk sociale kunstgrepen en zelfs fraude tegen de wet. Dit is een belediging voor ons sociaal-overlegmodel en voor de werknemers die elke dag voor de rijkdom van ons land zorgen. 

Met de meeste hoogachting, 

Namens de werknemers van Delhaize en meer algemeen de grootdistributie,